Malowidła naścienne

© kopiowanie wszelkich materiałów ze strony www.perlamanieryzmu.pl wymaga pisemnej zgody autorów.

Najwartościowszym elementem wnętrza kościoła z uwagi na skalę, jak i rzadki temat przedstawienia jest monumentalny zespół malowideł ściennych nieznanego autorstwa, powstały w latach 1604-1609. To wyjątkowo spójny pod względem artystycznych i ikonograficznym cykl o określonym porządku odczytywania, w którym sceny figuratywne dopełnia bogata dekoracja ornamentalna złożona z motywów okuciowych, groteski i stylizowanych wici roślinnych. Całość tego malarskiego przedstawienia stanowi swoisty obrazowy traktat teologiczno-moralny, z którym utożsamiali się fundatorzy kościoła. Jego początek ma miejsce u głównego wejścia do świątyni od strony zachodniej.


W kruchcie znajdującej się w przyziemiu wieży, centralną część jej sklepienia zajmuje scena mężczyzny kopiącego grób.

Grafika w opracowaniu


Dekoracja malarska na sklepieniu nawy

Dalej patrząc w kierunku wnętrza kościoła, na osi sklepienia nawy znajduje się niewielkie tondo z wizerunkiem Michała Archanioła walczącego ze smokiem, a następnie dwie większe sceny: Zmartwychwstanie zmarłych oraz Sąd Ostateczny. Ciąg polichromii w tej partii sklepienia kończy tondo z hebrajskim napisem „Jahwe” w płomienistej aureoli, otoczonym wieńcem laurowym.

Tak zarysowana całość programu ikonograficznego rozpoczyna się więc tematem marności życia doczesnego i nieuchronności śmierci, przywołanego w partiach malarskich kruchty zachodniej, od której uwolnić człowieka może jedynie obietnica zbawienia wyrażająca się w scenie Sądu Ostatecznego, a jej najwyższą emanacją jest idea wieczności utożsamiana z Trójcą Świętą, patronującą żórawińskiej świątyni.


Sklepienie nawy – Strona południowa Panny Mądre,
poniżej strona północna Panny Głupie

Po dwóch stronach sklepienia nawy widzimy unikatowe w skali kraju przedstawienie Panien Mądrych i Panien Głupich. Ten moralizatorski motyw o średniowiecznym rodowodzie, najbardziej rozpowszechniony na terenie Francji, bezpośrednio odnosi się do tematu Sądu Ostatecznego i symbolizuje dobro i zło złożone na szali. Panny Głupie ukazywane zwykle po lewicy, z opuszczonymi i zgaszonymi lampami oliwnymi stanowią symbol przywar ludzkich i występków, w odróżnieniu od znajdujących się po prawicy Panien Mądrych uosabiających cnoty, trzymających w dłoniach zwrócone ku górze zapalone lampki oliwne. W żórawińskiej świątyni odnajdujemy po południowej stronie nawy wizerunki Panien Mądrych, będące personifikacją Mądrości Bożej (Sapientia Divina), Pokory (Humilitas), Ubóstwa duchowego (Paupertas spiritualis), Bogobojności (Timor Domini) i Czystości (Castitas).
W opozycji do nich, zlokalizowane po północnej stronie Panny Głupie, utożsamiają Pożądliwość dóbr materialnych (Concupiscentia Bonorum), Samolubność (Amor sui ipsus), Pychę życia (Superbia vita), Ludzką mądrość (Prudentia Humana) i Pożądliwość cielesną (Concupiscentia carnis).


Dekoracja łuku tęczowego i prezbiterium

Ostatnią część cyklu malowideł, znajdującą się w prezbiterium kościoła, poprzedza łuk tęczowy, którego podłucze wypełnia alternacja sentencji łacińskich oraz tond z symbolami biblijnymi, a czoło od strony chóru napis „soli Deo gloria” –„Bogu samemu chwała”. W centralnym polu sklepienia prezbiterium zobaczymy przedstawienie Trójcy Świętej w otoczeniu adorującej ją niebiańskiej Orkiestry Anielskiej. Towarzyszą jej, umieszczone w lunetach, postaci czterech Ewangelistów ze swoimi atrybutami (Łukasz z wołem, Jan z orłem, Marek z lwem, Mateusz z aniołem).

Grafika w opracowaniu


Dekoracja malarska sklepienia i ściany kruchty południowej

Polichromie obecne są również w pozostałej części kościoła, choć dziś oglądać możemy raczej tylko to co z nich pozostało. Kruchtę południową wypełniały przedstawienia starotestamentowe, z których zachowały się jedynie dwa ukazujące Abrahama ofiarującego Izaaka oraz Adama i Ewę w scenie Grzechu Pierworodnego.